Kraków 2025-08-23
Lokomotywa elektryczna NEWAG Dragon E6ACTd-103.
Newag Dragon to jest rodzina sześcioosiowych lokomotyw elektrycznych przeznaczonych do prowadzenia ciężkich pociągów towarowych o masie do 4 500 ton. Dragon czyli „Smok” to popularna nazwa handlowa tej lokomotywy. Dragon to jest nowa jakość wśród lokomotyw towarowych, szczególnie dostosowana do polskich warunków. Lokomotywa E6ACT Dragon ma także oznaczenie serii w PKP ET25, a w PKP Cargo ET43 i jest pierwszą nową Polską lokomotywą towarową po ET22, której produkcję zakończono w 1989 roku. Dragon charakteryzuje się dużą sił pociągową do 374 kN, bezpieczeństwem użytkowania, atrakcyjną ceną, ekonomicznym użytkowaniem, bogatym wyposażeniem oraz bezawaryjnością.
Pierwszą lokomotywę Dragon zbudowano w 2009 roku, w ZNLE Gliwice. Zakład Naprawy Lokomotyw Elektrycznych był we współpracy z firmą NEWAG, która ma siedzibę w Nowym Sączu. Lokomotywa Newag Dragon od 2009 roku do 2016 roku, była produkowana przez NEWAG Gliwice, zaś od 2017 roku, przez Newag Nowy Sącz. Do 2021 roku, wyprodukowano łącznie ponad 50 lokomotyw w wielu wersjach, które są eksploatowane przez polskich przewoźników towarowych.
Rozwój konstrukcji Dragon.
Podstawową lokomotywą w Polsce była ET22, której do 1989 roku, zbudowano 1 207 egzemplarzy w PaFaWag we Wrocławiu. Potem do 1997 roku, budowano tam elektrowozy pasażerskie EP09. Produkowano także elektrowozy polsko-włoskie uniwersalne dwusystemowe EU43 i jednosystemowe EU11. Produkcja trwała do 2002 roku, kiedy nie było już zakładu PaFaWag, a funkcjonowała firma Adtranz. Te elektrowozy jednak nie trafiły na polskie tory, bo były za drogie. W 2002 roku, fabryka Adtranz – PaFaWag została przejęty przez koncern Bombardiera, który nie zdecydował się produkować kompletnych lokomotyw elektrycznych we wrocławskim zakładzie. Tak więc od 2002 roku, nie było w Polsce producenta lokomotyw elektrycznych.
Ta sytuacja nie była akceptowana przez Polskę. W 2006 roku, ministerstwo nauki i kilka placówek badawczo-rozwojowych postanowiło opracować nowy Polski elektrowóz dla ciężkich pociągów towarowych. Jednocześnie miał być to elektrowóz, który mógł być eksploatowany na bardziej zużytych torach, dlatego założono że lokomotywa ma mieć układ osi Co’Co’. Zaprojektowano również nowe silniki trakcyjne. Pierwszy egzemplarz lokomotywy napędzany jest przez 6 silników elektrycznych typu STX500-4A (producent EMIT) o mocy 834 kW każdy. Kolejne używają silników ABB AMXL450 o mocy 837 kW.
W 2009 roku, prototyp E6ACT-001 Dragon został zaprezentowany na targach kolejowych Trako w Gdańsku. Była to pierwsza Polska lokomotywa od 1990 roku, kiedy to premierę miała lokomotywa EM10 (HCP 405E). W 2010 roku, rozpoczęto próby lokomotywy Dragon na torze testowym koło Żmigrodu na Dolnym Śląsku. W 2010 roku, lokomotywę zaprezentowano na targach InnoTrans w Berlinie. Lokomotywa otrzymała dopuszczenie do ruchu kolejowego w Polsce. W 2011 roku, lokomotywą były już zainteresowane firmy przewozowe: STK, PKP Cargo, Pol-Miedź Trans, Lotos Kolej, Freightliner.
Sukces lokomotywy Dragon, a także zmiana przepisów spowodował, że w 2018 roku, opracowano wersję Dragon 2. Pierwsza lokomotywa tej wersji została oznaczona E6ACTa-001. Lokomotywa przeszła pozytywnie testy i otrzymała certyfikat. Dragon 2 to pierwsza Polska lokomotywa wyposażona w energoelektronikę w technologii SiC (węgliku krzemu), to znaczy wyposażoną w przetwornicę zasilania pomocniczego, o nazwie PSM-175 SiC, opracowaną i wyprodukowaną przez firmę Medcom. Powodem zaprojektowania nowej wersji Dragon 2 była zmiana przepisów TSI.
Konstrukcja lokomotywy Dragon jest modułowa, dzięki czemu możliwa jest budowa najbardziej zbliżona do potrzeb użytkownika oraz skraca się czas napraw i obsługi technicznej. Standardowa siła pociągowa wynosi 374 kN, ale dzięki nowoczesnym technologiom można ją zwiększyć do 450 kN (opcja MAX LOAD). Lokomotywę można zbudować dla odbiorcy, który wykorzystuje trakcję elektryczną zasilaną 25 kV/15kV AC. Lokomotywa może być doposażona w dodatkowy napęd spalinowy (opcja DUAL POWER), który pozwala na użytkowanie lokomotywy na bocznicy niezelektryfikowanej. Projektując lokomotywę zadbano o bezpieczeństwo i wysoki komfort pracy maszynisty. Kabiny maszynisty wykonano ze strefą zgniotu i w układzie zamkniętej klatki. Kabina maszynisty typu klatka jest wyposażona w pulpit z dotykowymi ekranami. Zamiast lusterek wstecznych zastosowano cztery kamery, a ich obraz widoczny jest na monitorze. Dodatkowo zastosowano kolejne dwie kamery dla widoku sprzęgów lokomotywy. W lokomotywie jest opcja montażu toalety w układzie zamkniętym. W lokomotywie zastosowano rozbudowany elektroniczny system diagnostyczny. Przedział maszynowy ma budowę modułową, co ułatwia naprawy i skraca ich czas. W podstawowej wersji masa lokomotywy wynosi 119 000 kg. Lokomotywa ma nowoczesny system antypoślizgowy. Dzięki sześciu osiom, nacisk na jedną oś nie przekracza 20 000 kg. Lokomotywa ma system smarowania obrzeży kół, co wpływa na podniesienie żywotności zestawów kołowych i szyn, szczególnie w ciasnych łukach i bardzo dobrze sprawdza się w Polskich realiach.
Napęd elektrowozu Dragon stanowią silniki asynchroniczne zasilane przez przekształtniki wykonane w technologii IGBT. Średnica kół wynosi 1,25 m. Początkowo stosowano silniki STX500-4A o mocy 834 kW każdy, a następnie silniki ABB AMXL450. Zastosowano hamulce tarczowe. Każda z osi jest osadzona w łożyskach stożkowych. Przy każdej osi jest czujnik temperatury i obrotów.
Obecnie (2021 rok) lokomotywy Dragon są oferowane w wersjach:
Dragon DC: Napięcie zasilania DC 3 kV. Moc ciągła 5 MW. Maksymalna prędkość 120 – 140 km/h. Z pociągiem o masie 3 200 ton, prędkość wynosi 115 km/h. Siła pociągowa przy rozruchu 374 kN, 450 kN z opcją MaxLoad. Długość lokomotywy ze zderzakami 20,33 m. Szerokość 3,00 m. Wysokość 4,32 m.
Dragon AC: Napięcie zasilania AC 15 kV 16 2/3 Hz, AC 25 kV 50 Hz. Moc ciągła 5 MW. Maksymalna prędkość 120 km/h. Siła pociągowa przy rozruchu 374 kN, 450 kN z opcją MaxLoad. Długość lokomotywy ze zderzakami 20,33 m. Szerokość 3,00 m. Wysokość 4,32 m.
Dragon MS: DC 3 kV, AC 15 kV 16 2/3 Hz, AC 25 kV 50 Hz. Moc ciągła 5 MW. Maksymalna prędkość 120 km/h. Siła pociągowa przy rozruchu 374 kN, 450 kN z opcją MaxLoad. Długość lokomotywy ze zderzakami 20,33 m. Szerokość 3,00 m. Wysokość 4,32 m.
Dragon DIESEL: Silnik spalinowy. Moc ciągła 2,3 MW. Maksymalna prędkość 120 km/h. Siła pociągowa przy rozruchu 370 kN. Długość lokomotywy ze zderzakami 20,33 m. Szerokość 3,00 m. Wysokość 4,32 m.
Freightliner.
Freightliner PL to prywatny przewoźnik kolejowy działający w Polsce od 2007 roku, jako część globalnej Grupy Freightliner, należącej do Genesee & Wyoming Inc., której większościowym udziałowcem jest fundusz Brookfield. Od początku działania firma była pierwszym przewoźnikiem w Polsce, który rozpoczął operacje z fabrycznie nowym taborem: lokomotywami Diesel typu JT42CWR (Class 66), kompatybilnymi z systemami bezpieczeństwa w Polsce i u germańców. Freightliner PL świadczy usługi transportu towarowego na trasach krajowych i międzynarodowych, w tym przewozy kruszyw, węgla, zbóż, stali, kontenerów i naczep intermodalnych. W 2025 roku, firma została Partnerem Kongresu INTERMODAL IN POLAND 2025, największego wydarzenia branży transportu kombinowanego w kraju. Firma korzysta z lokomotyw spalinowych typu Class 66, a także z elektryczno-spalinowych NEWAG E6ACTd „Dragon”. Firma ustanowiła rekord w transporcie kolejowym: Pociąg towarowy o masie 4 880 ton, ciągnięty przez jedną lokomotywę. Standardowe składy mają masę do 2 655 ton. W 2024 roku, do Polski dostarczono czwartą lokomotywę Class 66 z Wielkiej Brytanii, przez porty Immingham i Cuxhaven, a następnie została poddana polonizacji, czyli dostosowaniu do polskich standardów. Firma dysponuje około 45 lokomotywami w Polsce. W 2023 roku, firma Freightliner PL osiągnął przychody blisko 100 milionów euro. Firma zatrudnia około 350 osób. Siedziba spółki znajduje się w Warszawie, przy ulicy Polnej 11.
Lokomotywa Elektryczna Dragon E6ACTd-103.
Oznaczenie typu E6ACTab / E6ACTAd oznacza: E – elektrowóz, 6 – sześcioosiowy, AC – z silnikami prądu zmiennego, T – do duchu towarowego, a – druga generacja zgodna z TSI, d – ze spalinowym modułem dojazdowym, b – zastosowano system ETCS bazujący na baseline 3.4.0.
Dragon E6ACTd-103, EVN: 91 513 170 003-0 (PL-FPL), została zbudowany w maju 2016 roku, dla firmy Freightliner PL. Lokomotywa ma malowanie zielono – złoto – szare, typowe dla przewoźnika. Lokomotywa jest wielosystemowa i ma dodatkowy silnik spalinowy. We wrześniu 2024 roku, lokomotywa przeszła naprawę poziomu P4.
Układ osi Co’Co’ (sześć osi trakcyjnych w dwóch wózkach). Napięcie zasilania 3 kV DC. Moc ciągła elektryczna około 5 MW (około 5 004 kW). Moduł last-mile, silnik diesla o mocy około 520 kW. Prędkość maksymalna 120 km/h (ograniczona eksploatacyjnie do 140 km/h. Masa lokomotywy 120 000 kg. Średnica kół 1,250 m. Długość 20,25 m. Siła pociągową 375-450 kN. Silniki trakcyjne ABB AMXL450, o mocy 6 x 837 kW.
Opracował Karol Placha Hetman