Chabówka 2025-10-27
Linia kolejowa Nr 622 Podłęże – Piekiełko.
Górskie szlaki kolejowe są bardzo urokliwe i lubiane przez turystów. Tory kolejowe ułożone na zboczach wzniesień z licznymi mostami, wiaduktami, a nierzadko z tunelami, dostarczają pozytywnych wrażeń obserwatorom. Na szlakach są liczne podjazdy i zjazdy oraz bardzo ciasne łuki, które powodują, że podróż taką linią trwa długo. Jadący pociąg przypomina węża, który wije się wśród skał. W Polsce takich szlaków górskich jest wiele. Występują one zarówno w Sudetach jak i Karpatach. Jedną z takich linii jest szlak Chabówka – Nowy Sącz, który obecnie (2025 rok) ma Nr 104.
LK Nr 104 dawno swoje lata świetności ma za sobą. Ale w czasie rządów Zjednoczonej Prawicy rozpoczęła się szeroko zakrojona akcja rewitalizacji szlaków kolejowych. Ta rewitalizacja miała nie tylko wyremontować szlak, ale także zbudować nową linię, którą popularnie nazwano Podłęże – Piekiełko.
Historia szlaku Chabówka – Nowy Sącz.
Linia została otwarta w 1884 roku, czyli w czasach zaborów Państwa Polskiego, jako część austriackiej, państwowej Galicyjskiej Kolei Transwersalnej, prowadzącej z Czadcy (miasto powiatowe w północnej Słowacji) do Husiatyna (miasto na Ukrainie koło Tarnopola). W chwili oddania do ruchu cała linia znajdowała się na terenie Austro-Węgier. Szlak został zbudowany głównie w celach militarnych. Główny szlak kolejowe z Wiednia przez Kraków, Tarnów, Rzeszów, Przemyśl do Lwowa, przebiegał zbyt blisko granicy z Rosją. Ściśle pisząc Królestwa Polskiego, które było we władaniu państwa moskiewskiego.
Galicyjska Kolej Transwersalna powstała w wyniku połączenia kilku istniejących odcinków kolejowych i miała także służyć ożywieniu gospodarczemu Beskidów. W czasie wielkiej wojny światowej, kolej zdała swój egzamin i mimo małej swojej przepustowości, z sukcesem wsparła austriackie działania wojennej w operacji gorlickiej, a następnie w walkach koło Przemyśla.
Po drugiej wojnie światowej szlak Chabówka – Nowy Sącz ma Nr 104. Długość szlaku wynosi 76,65 km.
Elektryfikacja kolei w Małopolsce w Dyrekcji Krakowskiej rozpoczęła się w 1959 roku. W 1975 roku, ukończono elektryfikacje szlaku Kraków – Zakopane. W planach była także elektryfikacja linii Chabówka – Nowy Sącz. Skończyło się na poprowadzeniu elektryfikacji na odcinku Chabówka – Rabka Zdrój (1993 rok, około 1,50 km) oraz Nowy Sącz – Marcinkowice (około 9,50 km). Efekt był taki, że nie można było zamknąć lokomotywowni w Chabówce, gdzie obsługiwano parowozy i lokomotywy spalinowe. Drugim efektem było przeciąganie pociągów pasażerskich z trakcją elektryczną lokomotywami parowymi i spalinowymi na odcinku Chabówka – Nowy Sącz. Były to pociągi pasażerskie relacji Zakopane – Tarnów i dalej do Rzeszowa i Lublina.
W czasie elektryfikacji na szlaku wymieniono część sygnalizatorów kształtowych na sygnalizację świetlną. Jednak wymiana sygnalizatorów na świetlne nie została zrealizowana do końca.
W 2004 roku, regularny ruch pasażerski na szlaku został zawieszony. Ruch towarowy odbywał się sporadycznie. W 2005 roku, PKP PLK poinformowało, że szlak wymaga remontu. Remontu generalnego nie przeprowadzono tylko remonty doraźne, aby utrzymać przejezdność szlaku z prędkością zaledwie 30 km/h.
Obecnie (2025 rok) szlak jest bardzo popularny dla pociągów Retro i pociągów okolicznościowych, które są uruchamiane przez skansen Chabówka, zwłaszcza w sezonie wakacyjnym. W 2021 roku, ostatni pociąg okolicznościowy przejechał w dniu 11 listopada 2021 roku, z okazji rocznicy obchodów odzyskania przez Polskę niepodległości.
W 70-latach XX wieku, w Polsce planowano zelektryfikowanie wszystkich szlaków kolejowych. Jednak do tego nie doszło. Szlak Chabówka – Nowy Sącz planowano zelektryfikować do 1988 roku. W dniu 28 maja 1986 roku, zelektryfikowano odcinek Nowy Sącz – Marcinkowice o długości 9,50 km. W dniu 21 maja 1993 roku zelektryfikowany został odcinek Chabówka – Rabka Zdrój, o długości 1,50 km.
Plany rozbudowy sieci kolejowej.
Plany rozbudowy sieci kolejowej w Małopolsce są bardzo szerokie. Planuje się budowę zupełnie nowej linii kolejowej Nr 622, która ma połączyć Podłęże – Piekiełko. Idea budowy nowej linii jest taka, aby doprowadzić do skrócenia czasów przejazdu pociągów w relacji Tarnów – Zakopane, Kraków – Krynica Zdrój i innych. Z Krakowa do Zakopanego trasa będzie krótsza o 20 km, a z Krakowa do Krynicy o 60 km. Z analiz wynika, że czas przejazdu z Krakowa do Zakopanego skróci się do 1 godziny i 30 minut.
Przedsięwzięcie potocznie nazywane jest „Podłęże – Piekiełko” i zakłada wybudowanie 58 km nowej linii kolejowej, która zacznie się we wsi Podłęże w gminie Niepołomice (posterunek odgałęźny Podłęże R401) i skieruje się na południe. W miejscowości Szczyrzyc linia się rozgałęzi i będzie biec na wschód do miejscowości Tymbark (linia Nr 622) i na zachód do miejscowości Mszana Dolna (linia Nr 623). W tych miejscowościach nowa linia połączy się z istniejącą 76 km linią Chabówka – Nowy Sącz (linia Nr 104), która zostanie zmodernizowana.
Zakres robót jest bardzo duży, bo wymaga nie tylko zbudowania nowej, zelektryfikowanej linii, o długości 58 km, ale także generalny remont szlaku Chabówka – Nowy Sącz, wraz z elektryfikacją. W ramach inwestycji powstanie 58,47 km zelektryfikowanych torów, 8 estakad o łącznej długości 7,79 km, zbudowane zostanie 11 tuneli o łącznej długości 11,82 km, powstanie 20 mostów, 89 przepustów, 17 wiaduktów kolejowych, 14 wiaduktów samochodowych, 11 przejazdów kolejowo-drogowych. Na nowym szlaku zostaną zamontowane cztery podstacje trakcyjne (Przymłynie, Mszana Dolna, Pisarzowa oraz Limanowa). Szacowny koszt inwestycji to 180 milionów złotych (I etap, 2016 rok). W 2017 roku, wykonano dokumentację techniczną inwestycji: Podłęże – Szczyrzyc – Tymbark – Mszana Dolna. W 2019 roku, wybrano głównego wykonawcę prac. Planowano zamknięcie szlaku na czas budowy w listopadzie 2021 roku. Planowano zakończenie prac w 2026 roku, ale należy się liczyć z opóźnieniem inwestycji w związku z epidemią „korona wirusa”. Życzymy inwestorom, wykonawcom i sobie samym, aby inwestycja została zrealizowana.
Wspomnijmy jeszcze, że pierwsze przymiarki do budowy nowego szlaku kolejowego Kraków – Zakopane planowano w czasie, kiedy Zakopane ubiegało się o zorganizowanie Zimowej Olimpiady w 2006 roku.
Podstawowym założeniem powstania nowo projektowanych linii kolejowych LK Nr 622 posterunek Podłęże R401 – Tymbark i LK Nr 627 posterunek Podłęże R301 – Podłęże Balachówka oraz modernizacji istniejącej LK Nr 104 na odcinku Tymbark – Nowy Sącz jest stworzenie alternatywnych linii kolejowych osi północ – południe Europy dla kolejowego transportu towarowego. Dzięki projektowi „Podłęże – Piekiełko”, która jest potoczną nazwą i jest to powszechnie przyjęta nazwa zadania związanego z budową i modernizacją odcinków wyżej wymienionych linii.
W czasie, rządu Zjednoczonej Prawicy planowane linie miały wchodzić w skład fragmentów szprych 7.2.1 komponentu kolejowego zadania związanego z dostępnością do Centralnego Portu Komunikacyjnego. Alę pamietajmy, że nowe linie radykalnie podniosą dostępność komunikacyjną południowej części Małopolski. W tym artykule pominiemy górnolotne europejskie plany korytarzy kolejowych, które w opinii germańców mają służyć ich gospodarce.
LK Nr 622 posterunek Podłęże R401 – Tymbark będzie dwutorowa, a będzie jednotorowa LK Szczyrzyc – Tymbark i jednotorowa LK Nr 623. W planach linie maja mieć prędkość maksymalna do 160 km/h. Natomiast jednotorowy odcinek LK Nr 104 na odcinku Chabówka – posterunek Fornale do 120 km/h.
Początek nowej LK Nr 622 projektowany jest na posterunku odgałęźnym Podłęże R401 (wg SW Węgrzyce), który jest położony na linii kolejowej nr 91 Kraków Główny – Medyka na km 14,540 km, a następnie będzie się kierować w kierunku południowym przez Gdów do Szczyrzyca. W miejscowości Szczyrzyc rozgałęziać się będzie w kierunku Tymbarku (ciąg dalszy LK Nr 622) i posterunek Fornale (LK Nr 623), gdzie łączyć się będzie z planowaną do modernizacji LK Nr 104 Chabówka – Nowy Sącz. Łącznie są to linie Nr 622, 623, 628, 104.
W dniu 7 stycznia 2019 roku, podpisano umowe na opracowanie dokumentacji. Wartość opracowywanej dokumentacji projektowej 180 mln zł. Generalny wykonawca rozpoczął uzyskiwanie wszystkich pozwoleń i uzgodnień. Rozpoczęto przygotowania do wykupu gruntów.
Na całości LK Nr 104 zostanie wymienione torowisko. Zostanie zamontowanych 26 rozjazdów kolejowych. Będzie zbudowana jedna estakada o długości 1,110 km. Zostaną zbudowane dwa tunele o łącznej długości 5,760 km. Powstanie 62 mosty drogowe, 16 wiaduktów kolejowych, 237 przepustów, 23 km ścian oporowych, 63 przejazdy kolejowo-drogowe. Powstanie 10 nowych peronów. Na nowej linii Nr 622 powstanie; 58,470 km, 8 estakad o łacznej długości 7,790 km, powstanie 11 tuneli o łacznej długości 11,820 km, będzie 20 mostów, 89 przepustów, 17 wiaduktów kolejowych, 14 wiaduktów drogowych, 11 skrzyżowań kolejowo-drogowych.
Przeprowadzono analizę budowy mijanki w pobliżu przystanku osobowego Męcina oraz budowę nowego przystanku osobowego Kasina Wielka Północna, na linii Nr 623. Prace planowano wykonać w okresie 2021-2027. Ale okres realizacji kilkakrotnie się zmieniał. Wartość inwestycji od 4 349 978 339,04 do 7 790 000 000 złotych.
W dniu 7 stycznia 2019 roku, podpisano umowy o wartości 180 mln złotych z konsorcjum firm EGIS Rail; EGIS Poland oraz MGGP, na opracowanie całości dokumentacji projektowej. W dniu 10 stycznia 2019 roku, wydano Decyzję o Środowiskowych Uwarunkowaniach (DŚU) dla Kontraktu. W dniu 8 lutego 2019 roku, rozpoczęcie geodezyjnych prac pomiarowych na linii kolejowej Nr 104 Chabówka – Nowy Sącz oraz na nowych liniach kolejowych Nr 622, 623, 627 i 628. W dniu 18 kwietnia 2019 roku, rozpoczęto prace projektowe nad trakcją elektryczna. Do sierpnia 2020 roku, wykonano wszystkie mapy geodezyjne. Do czerwca 2021 roku, zakończono wszystkie prace geologiczne i geotechniczne. Do stycznia 2022 roku, zakończono wykonanie wszystkich planów budowy. Do października 2022 roku, uzyskano komplet pozwoleń wodnoprawnych. W dniu 25 kwietnia 2023 roku, podpisano umowy z Centrum Unijnych Projektów Transportowych na dofinansowanie prac związanych z modernizacją linii kolejowej Nr 104 na odcinkach Chabówka – Rabka Zaryte (Odcinek A1); Rabka Zaryte – Mszana Dolna (Odcinek A2); st. Limanowa (Odcinek C2); Limanowa – bocznica Klęczany (Odcinek D) oraz bocznica Klęczany – Nowy Sącz (Odcinek E). Od maja 2025 roku, rozpoczęto podpisywanie umów z wykonawcami na poszczególnych odcinkach inwestycji. We wrześniu 2024 roku, podpisano umowy na budowę podstacji trakcyjnych PT Pisarzowa, PT Limanowa i PT Przymłynie z konsorcjum firm PNUiK Kraków i GRINEA oraz podstacji trakcyjnych: PT Fornale, PT Tymbark, PT Marszowice i PT Janowice oraz budowę kabin sekcyjnych KS Surówki i KS Sawa. W grudniu 2024 roku, podpisano umowy na wykonanie systemu kierowania ruchem kolejowych, na poszczególnych odcinkach.
W dniu 6 październik 2025 rok, podpisano umowę na budowę odcinka Szczyrzyc – Tymbark. Wykonawcą jest konsorcjum firm Budimex S.A., Budimex Kolejnictwo S.A. i Gülermak S.A. Przewiduje się wykonanie prac budowlanych w ciągu 46 miesięcy. Tym samym powstanie pierwszy fragment linii kolejowej Nr 622 o długości 8 km. Nowa linia kolejowa przebiegać będzie przez tereny podgórskie. Projektanci przewidzieli poprowadzenie torów przez dwa tunele (3,8 i 1 km długości), mosty i wiadukty kolejowe. Wszystkie skrzyżowania torów z lokalnymi drogami będą bezkolizyjne.
W dniu 31 sierpnia 2025 roku, wznowiono regularny ruch pociągów na odcinku Chabówka – Rabka Zdrój linii kolejowej Nr 104 Chabówka – Nowy Sącz.
Z ciekawych inwestycji inżynieryjnych należy wymienić tunel kolejowy w miejscowości Koszary na LK Nr 104 Chabówka – Nowy Sącz, na 40 km. Estakada kolejowa w miejscowości Limanowa na LK Nr 104 Chabówka – Nowy Sącz, na 43 km. Wiadukt drogowy w miejscowości Tymbark na LK Nr 104 Chabówka – Nowy Sącz, na 36 km. Stacji Podłęże Balachówka z peronami i tunelem na linii kolejowej Nr 622 Podłęże R401 – Tymbark. Tunel T10 w miejscowości Mordarka na LK Nr 104 Chabówka – Nowy Sącz. Most kolejowy w Mszanie Dolnej na 15 km, na LK Nr 104 Chabówka – Nowy Sącz. Nowy most na rzece Dunajec w Nowym Sączu na LK Nr 104 Chabówka – Nowy Sącz.
Przebieg LK Nr 622: stacja Podłęże, przystanek Zagórze, stacja Wiatrowice, stacja Gdów, przystanek Gruszów, przystanek Szczyrzyc, przystanek Stróża koło Dobrej, stacja Tymbark.
Opracował Karol Placha Hetman