Gliwice 2025-06-23

Stacja kolejowa Gliwice.

Współrzędne geograficzne: 50.301N 18.677E. Elewacja 221 m. Adres: 44-100 Gliwice, ulica Bohaterów Getta Warszawskiego 12.

Stacja kolejowa Gliwice. Uzupełnienie.

Gliwice to jest węzłowa stacja kolejowa w Śródmieściu Gliwic przy ulicy Bohaterów Getta Warszawskiego 12. Dworzec kolejowy w Gliwicach jest drugim pod względem wielkości dworcem kolejowym aglomeracji górnośląskiej, po Katowicach. Stacja kolejowa została otwarta w dniu 2 października 1845 roku, razem z otwarciem linii kolejowej z Wrocławia. Było to w czasach germańskich. Ale głupi germańcy, rozpoczęli dwie wojny światowe i w efekcie w 1945 roku, cały Śląsk został włączony w granice Polski. W okresie 2015–2016 dworzec i perony zostały gruntownie przebudowane. Według klasyfikacji PKP stacja ma najwyższą kategorię Premium. W 2019 roku, stacja Gliwice obsłużyła 4 530 000 pasażerów i jest to rekord do chwili obecnej.

Budowę linii Wrocław – Gliwice – Mysłowice, zakończono ostatecznie w dniu 3 października 1846 roku. Linia liczyła 196,30 km, a otwarcia dokonał król pruski Fryderyk Wilhelm IV. Pierwszy budynek dworca zbudowano w 1848 roku, a rozbudowano w 1873 roku. W 1913 roku powstał obecny dworzec, który był kilkakrotnie modernizowany. Między innymi w okresie 1923-1925, kiedy to jednocześnie zmodernizowano plac przed dworcem.

W dniu 1 czerwca 1957 roku, ukończono elektryfikację (3 kV DC) linii Warszawa Wschodnia – Piotrków Trybunalski – Częstochowa – Katowice – Gliwice. W kolejnych latach elektryfikowano kolejne linie w rejonie Górnego Śląska. W dniu 23 grudnia 1980 roku, zelektryfikowano ostatnią linię Gliwice – Bytom.

W 1993 roku, rozbudowano stację poprzez dobudowę czwartego peronu. Zbudowano go rozbierając trzeci peron bagażowy. W dniu 1 października 2011 roku, w Gliwicach zadebiutował nowy regionalny przewoźnik; Koleje Śląskie i pierwszy pociąg KŚ pojechał z Gliwic do Częstochowy.

W okresie 2015-2016, stację i dworzec gruntownie przebudowano. W czasie przebudowy funkcjonował tymczasowy dworzec kontenerowy. W dniu 23 września 2013 roku, firma PKP podpisała umowę na opracowanie dokumentacji projektowej i technicznej przebudowy kompleksu dworcowego, z pracownią PAS Projekt Archi Studio. Prace rozpoczęto w dniu 29 grudnia 2014 roku. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 157 mln złotych. Powierzchnia całkowita dworca wynosi 9 810 m2, powierzchnia użytkowa 5 284 m2, łączna wysokość 21 m (licząc wszystkie poziomy), a kubatura wynosi ponad 36 222 m3. W dniu 14 grudnia 2016 roku, odbyło się oficjalne otwarcie. W 2017 roku, przed dworcem uruchomiono punkt wypożyczania miejskich rowerów. Natomiast w 2018 roku, uruchomiono stacje ładowania samochodów elektrycznych.

W 2022 roku, z północnej strony stacji uruchomiono centrum przesiadkowe. Centrum powstało w miejscu jednej ze byłych stacji towarowych. Na terenie Centrum znajdują się przystanki komunikacji miejskiej, międzymiastowej, międzynarodowej, TAXI, parkingi długo i krótkoterminowe, parking rowerowy. Jest budynek dworcowy północny z pomieszczeniami obsługi podróżnych. W pobliżu jest Centrum Handlowe FORUM, Selgros Gliwice, mniejsze sklepy oraz stacja paliw ORLEN.

Z południowej strony stacji Gliwice jest ładny plac dworcowy z zielenią. Plac dworcowy wyremontowano ostatnio w 2020 roku. W pobliżu jest wiele domów z początku XX wieku oraz ulica Zwycięstwa, która prowadzi do centrum; Rynek w Gliwicach. W XIX wieku, ulica nosiła nazwę Dworcowa. W bezpośrednim sąsiedztwie zlokalizowany jest budynek Poczty Polskiej. Dworzec usytuowany jest około 800 m od Ratusza, 250 m od Parku Chopina i Palmiarni Miejskiej oraz w odległości 600 – 1000 m od Wydziałów Politechniki Śląskiej. Bezpośrednio przed budynkiem dworca nie ma możliwości zaparkowania auta.

Budynek dworca umieszczony jest na poziomie ulic miasta. Natomiast perony są umieszczone na wyższym poziomie. W efekcie, aby wyjść na perony trzeba pokonać schody. Pod peronami są dwa tunele dla pasażerów. Dla pasażerów są ruchome schody, a dla inwalidów windy. Na dworcu są jeszcze dwa tunele niedostępne dla pasażerów; na wschodzie tunel zwany bagażowym, na zachodzie tunel zwany pocztowym. W budynku dworca znajdują się kasy Przewoźników: PKP InterCity, Koleje Śląskie (czynne od 5:00 do 21:30), 2 biletomaty Kolei Śląskich i jednocześnie PolRegio. Skrytki bagażowe są czynne całodobowo w holu głównym dworca, płatne od 15 zł małe skrytki za dobę oraz do 20 zł duże skrytki za dobę. Toalety są płatne, czynne od 6.00 do 22.00; opłata 4 zł. Dodatkowo w toaletach znajduje się prysznic, opłata 12 zł. W wybranych miejscach, na terenie dworca jest możliwość korzystania z bezpłatnej sieci Wi-Fi, pod nazwą: _PKP_WIFI.

Dworzec ma cztery perony, o wysokości 0,76 m od główki szyny. Perony mają długość od 285 m do 375 m. Perony mają wspólne zadaszenie, o bardzo ładnej konstrukcji.  Konstrukcja ta powstała w 2016 roku. Poprzednio w Gliwicach były perony pasażerskie i pośrednie perony techniczne (towarowe i pocztowe) niskie (wysokość 0,30 m od główki szyny). Te perony zostały zlikwidowane. Podobne perony były we Wrocławiu.

W 2018 roku, stacja Gliwice obsłużyła 3 978 500 pasażerów w ciagu roku. W 2019 roku, stacja osiągnęła rekord w ilości obsłużonych, wynikiem 4 530 000 pasażerów w roku. W 2023 roku, stacja obsłużyła 3 577 000 pasażerów w ciągu roku. W 2020 roku, w ciągu doby przez stację w Gliwicach przejeżdża 26 par pociągów: TLK (Tanie Linie Kolejowe), KŚ (Koleje Śląskie), IC (InterCity), EIP (Express InterCity Premium). W dniu 23 czerwca 2025 roku (poniedziałek) ze stacji odjechało 140 pociągów osobowych. Można było pojechać do stacji: Bohumin, Bytom, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Dąbrowa Górnicza Ząbkowice, Frankfurt/Oder, Gdynia Główna, Jelenia Góra, Katowice, Kędzierzyn Koźle, Kielce Główne, Kołobrzeg, Kraków Główny, Lublin Główny, Olsztyn Główny, Opole Główne, Poznań Główny, Przemyśl Główny, Racibórz, Rybnik, Szczecin Główny, Świnoujście, Ustka, Warszawa Wschodnia, Wodzisław Śląski, Wrocław Główny, Zakopane, Zawiercie, Zielona Góra Główna.

W Gliwicach można spotkać pociągi typu:

PESA Elf (ang. electric low floor – elektryczny niskopodłogowy) to rodzina normalnotorowych elektrycznych zespołów trakcyjnych polskiej produkcji, budowanych od 2010 roku, w zakładach PESA, w kilku wersjach, różniących się liczbą członów, liczbą drzwi, układem foteli i innymi. Do 2018 roku, zbudowano ponad 100 egzemplarzy ELF.

NEWAG Impuls to rodzina normalnotorowych elektrycznych i spalinowych zespołów trakcyjnych produkowana przez przedsiębiorstwo NEWAG z Nowego Sącza. Wytwarzane są w kilku wersjach. Różnią się liczbą członów, drzwi i przeznaczeniem. Produkowano składy 2-członowe (typ 37WE), 3-członowe (36WE), 4-członowe (31WE), 5-członowe (45WE) i 6-członowe (35WE). Do końca 2018 roku, zamówiono 167 pociągów Impuls.

EZT serii EN71 to normalnotorowy czteroczłonowy niskoperonowy elektryczny zespół trakcyjny, skonstruowany na bazie trójwagonowego EZT serii EN57. Część pociągów EN71 zmodernizowano, poprawiając głównie warunki pracy maszynistów (mechaników).

EZT serii EN57 to normalnotorowy trzyczłonowy niskoperonowy elektryczny zespół trakcyjny, które są systematycznie modernizowane.

Z Gliwic do Warszawy jeżdżą pociągi kategorii EIP obsługiwane składami ED250 Pendolino. Pociągi kategorii Express InterCity Premium kursują w Polsce od dnia 14 grudnia 2014 roku. Stacja Gliwice obsługuje także klasyczne pociągi osobowe: lokomotywa elektryczna plus klasyczne wagony przedziałowe i bezprzedziałowe, sypialne i kuszetki, klasy 1 i 2. Ruch kolejowy na stacji Gliwice jest sterowany z 3 nastawni dysponujących: „GLA”, „GLB” i „GLC” oraz 3 nastawni wykonawczych „GL11”, „GL2” i „GL23”. Nastanie „GLC” i „GL2″ są typu bramowego.

Część towarowa stacji znajduje się po wschodniej stronie stacji osobowej. Część towarowa składa się z trzech części. Pierwsza i druga są eksploatowane, natomiast część trzecia została niedokończona i miała być stacją rozrządową. Teren ten znajduje się przy ulicy Chorzowska. Również przy ulicy Chorzowska znajduje się zakład NEWAG Centrum Kompetencji Pojazdów Szynowych. Tutaj produkowano wagony oraz lokomotywy elektryczne.

Na stacji Gliwice znajdują się trzy wieże wodne. W pobliżu obecnego centrum przesiadkowego stoi wieża wodna o konstrukcji betonowej. W 2021 roku, wieża została wyremontowana. Obecnie jest wytynkowana na kolor kremowy. Wieża został oświetlona kolorową iluminacją, którą uruchamia się w porze wieczornej. Druga wieża wodna znajduje się po południowej stronie stacji towarowej, przy ulicy Szara. Wieża jest o konstrukcji żelbetonowo-ceglanej. We wschodniej części stacji Gliwice jest trzecia wieża wodna. Wieża jest o konstrukcji betonowo-ceglanej. Wszystkie wieże nie są już użytkowane. 

We wschodniej części stacji Gliwice znajduje się kilka interesujących obiektów. Są tutaj mosty nad rzeką Bytomka, wiadukt nad torami w ciągu autostrady A1 Autostrada Bursztynowa oraz Białe Wiadukty Kolejowe, które krzyżują linie kolejowe. Łącznie jest 5 przęseł kratownicowych. W pobliżu wiaduktów jest nastawnia „GLA”. Dalej w kierunku wschodnim jest stacja Gliwice Sośnica. Mosty nad rzeką Bytomka są ceglano-kamienne, ze sklepieniem łukowym i są historyczne.

Po południowej stronie stacji, przy ulicy Błogosławionego Czesława, znajdują się duże Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Gliwice. Przy ulicy Zabrska, w pobliżu wiaduktu kolejowego, znajdowała się wachlarzowa lokomotywownia, która obecnie pełni inne funkcje. W północnej części stacji, w pobliżu rzeki Bytomka, znajdują się dawne obiekty kolejowe; lokomotywownia, warsztaty, magazyny i inne. Funkcjonował tutaj Zakład Taborowy. Obiekty zostały zbudowane z ciemnej czerwonej cegły. Obecnie działa tutaj kilka prywatnych małych firm. Na stacji Gliwice przewoźnik Koleje Śląskie ma bazę pociągów. Firma dysponuje piętnastoma torami na których może garażować 18 EZT. Stacja Gliwice posiada bocznice do fabryk i zakładów: Fabryka Drutów i Wyrobów z Drutu, Gliwicka Fabryka Wagonów, firma Kem, firma Marbet-Wil, NEWAG Gliwice, Terminal kontenerowy Gliwice.

Gliwice Kuźnica.

Gliwice Kuźnica jest to przystanek osobowy na LK Nr 135 Gliwice Łabędy – Pyskowice. Przystanek ma dwa jednokrawędziowe perony. Przystanek został uruchomiony w 1880 roku. Wymiana pasażerska nie przekracza 50 osób w ciągu doby. Zatrzymują się tutaj tylko pociągi osobowe regionalne. Przystanek został zmodernizowany w 2010 roku.

Gliwice Łabędy.

Gliwice Łabędy to jest stacja w rejonie miasta Gliwice. Stacja została otwarta w 1845 roku. Są tutaj 3 perony i 4 krawędzie peronowe. Obecnie nie ma tutaj kas biletowych. Przez stacje przebiegają: LK Nr 135 Gliwice Łabędy – Pyskowice. LK Nr 137 Katowice – Legnica. LK Nr 168 Gliwice – Gliwice Łabędy. W styczniu 2019 roku, PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały z firmą Systra umowę na opracowanie projektu przebudowy stacji Gliwice Łabędy^. W listopadzie 2023 roku, PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały umowę na modernizację stacji obejmującą: 40 km torów i sieci trakcyjnej, 90 rozjazdów, budowę bezpośredniego połączenia ze stacją Gliwice Port, przebudowę wiaduktu kolejowego nad ulicą Staromiejską i budowę wiaduktu nad ulicą Strzelców Bytomskich oraz budowę nowego przystanku Gliwice Kopernik w pobliżu estakady Heweliusza. Ruch pasażerski nie przekracza 100 pasażerów w ciągu doby.

Gliwice Port.

Gliwice Port jest to stacja towarowa, która została otwarta w 1939 roku, jeszcze w czasach germańskich. Obecnie stacja znajduje się w dzielnicy Łabędy w Gliwicach. Na stacji są LK Nr 167 Szobiszowice – Gliwice Port, LK Nr 675 Szobiszowice – Gliwice Port. Port rzeczy leży nad Kanałem Gliwickim.

Gliwice Sośnica Towarowa.

Gliwice Sośnica Towarowa jest to stacja położona na terenie miasta Gliwic, w wschodniej części miasta, dzielnica Sośnica. Stacja nie obsługuje ruchu osobowego. Na stacji są LK Nr Gliwice – KWK Sośnica. Stacja została otwarta w 1888 roku, przez KPEV.

Gliwice Wschodnie.

Gliwice Wschodnie to była stacja kolejowa osobowa. Została uruchomiona w 1889 roku, w czasach germańskich. Były tutaj dwa perony i trzy krawędzie peronowe. Na stacji są linie kolejowe: LK Nr 141 Katowice Ligota – Gliwice. LK Nr 166 Ruda Wschodnia – Gliwice Sośnica. LK Nr 200 Gliwice – Gliwice Sośnica. LK Nr 676 Gliwice Sośnica R1 – Gliwice Sośnica GSB. Kopalnia piasku Kotlarnia – Gliwice Sośnica.

Gliwice wąskotorowe.

Bojków Górny Wąskotorowy. 

Stacja funkcjonowała w okresie 1899-1991. Była zlokalizowana na linii Bytom Karb Wąskotorowy – Markowice Raciborskie Wąskotorowe, na jej 24,50 km. W rzeczywistości był to przystanek osobowy. Bojków to jest dzielnica w mieście Gliwice. Do 1945 roku, linia wąskotorowa była częścią kolei Gliwice Trynek – Rudy – Racibórz. Po drugiej wojnie światowej, wraz z całą tą koleją, został włączony do struktur Górnośląskich Kolei Wąskotorowych. W 1945 roku, budynek dworca został podpalony przez sowietów. Po wojnie został odbudowany, bez dbania o odtworzenie detali architektonicznych. Budynek dworcowy został wpisany na listę zabytków pod Nr rejestracyjnym A/1478/93 w dniu 1 marca 1993 roku. 

Gliwice Trynek.

Gliwice Trynek to jest zlikwidowana wąskotorowa stacja kolejowa w Gliwicach zlokalizowana na linii Bytom Karb Wąskotorowy – Markowice Raciborskie Wąskotorowe (19,30 km). W okresie 1899–1945, była to początkowa stacja kolei Gliwice Trynek – Rudy – Racibórz. Stacja obsługiwała ruch na torowiskach o rozstawie szyn 785 mm, charakterystycznym również dla ówczesnej sieci tramwajowej Górnego Śląska. Budynek dworcowy został wpisany na listę zabytków pod Nr A/1478/93 w dniu 1 marca 1993 roku. Budynek grozi całkowitym zawaleniem. 

Kopalnia Gliwice.

Kopalnia Gliwice to były przystanek kolejowy, na linii kolejowej wąskotorowej. Na przystanku był jeden peron j jedna krawędź peronowa. 

Maciejów Śląski. 

Maciejów Śląski to była stacja kolei wąskotorowej w Gliwicach. Stacja była zlokalizowana w kilometrze 13,74 linii Bytom Karb Wąskotorowy – Markowice Raciborskie Wąskotorowe i w kilometrze 18,76 linii Bytom Karb Wąskotorowy – Maciejów Śląski. Została otwarta w 1895 roku, przez KPEV, zamknięta w 1996 roku i zlikwidowana w 1999 roku.

Kolejowy most wąskotorowy nad Kłodnicą w Gliwicach to jest zabytkowy most kolejowy nad rzeką Kłodnicą w Gliwicach, pomiędzy ulicami Robotniczą i Akademicką (w pobliżu Areny Gliwice), na dawnym odcinku Górnośląskich Kolei Wąskotorowych Gliwice Wąskotorowe – Gliwice Trynek, o rozstawie szyn 785 mm (kilometr 17,98 km). 

Opracował Karol Placha Hetman