Częstochowa 2025-08-04
Stacja kolejowa Częstochowa Stradom.
Współrzędne geograficzne: 50.797N 19.107E. Elewacja 249 m. Adres: ulica Generała Kazimierza Pułaskiego 100/120, 42‑200 Częstochowa.
PKP Częstochowa Stradom.
Częstochowa Stradom to druga duża stacja w Częstochowie, która także obsługuje duży ruch osobowy. Obecny budynek dworca powstał w 1911 roku, ale w swojej historii został przebudowany. Dobudowano trzecie piętro i zlikwidowano wieżę z zegarem. Budynek dworca jest trzykondygnacyjny, jest podpiwniczony i raczej przypomina blok mieszkalny, bez wielu detali architektonicznych. Po wschodniej stronie budynku znajdowała się jednokondygnacyjna dobudówka, gdzie była kotłownia. Obecnie (2025 rok) tego skrzydła już niema. Budynek dworca jest ceglany, otynkowany. Stropy budynku są żelbetonowe. Dach jest drewniany pokryty blachą ocynkowaną. Powierzchnia użytkowa wynosi 1 466 m2, a kubatura to 7 750 m3. W zachodniej części budynku, na pierwszym piętrze znajduje się Muzeum Historii Kolei. W budynku dworca są kasy, poczekalnia, płatne toalety i bufet. Kasy zostały zamknięte we wrześniu 2009 roku, ale po remoncie budynku w 2020 roku, ponownie otwarte. W 1991 roku, perony i dworzec wyposażono w system informacji pasażerskiej oparty na tablicach Czechosłowackiej firmy ZPA Elektročas – Pragotron. Tablice te potocznie nazywano Pragotrony. W 2015 roku, pragotrony wymieniono na tablice LCD.
W lutym 2013 roku, PKP SA rozpisał przetarg na projekt remontu dworca. Plany remontu dworca obejmowały remont dachu, okien, drzwi, instalacji wodnej, kanalizacyjnej i elektrycznej oraz remont parkingu i elewacji wraz z montażem iluminacji nocnej, nową aranżację holu dworcowego. Przebudowa toalet z możliwością korzystania przez osoby niepełnosprawne. Chwilowo z remontu zrezygnowano, bo ostatecznie Miejski Zarząd Dróg i Transportu nie chciał przejąć budynku. Poza tym, budynek był w dobrym stanie technicznym. W sierpniu 2014 roku, ponownie poruszono temat remontu budynku dworca. Remont wykonano w mniejszym zakresie niż były pierwotne plany. Budynek ocieplono i położono nową elewację. Wyremontowano toalety, poczekalnię i kasy biletowe. Zmodernizowano informację dla pasażerów.
W okresie 2014 – 2015, wykonano całkowity remont peronów. Perony zostały podwyższone i otrzymały nową antypoślizgową nawierzchnię. Zamontowano małe wiaty oraz długie zadaszenie. Zamontowano nowe ławki i kosze na śmieci oraz nową informację kolejową. W czasie remontu zmieniono długość peronów; Peron 1 skrócono z 340 m do 180 m, a Peron 2 skrócono z 400 m do 350 m. W okresie marzec 2016 – lipiec 2016 rok, wykonano tunel pod torami dla dojścia do Peronu 2. Do tej pory przejście było w poziomie torów. W tym czasie, wykonano długie zadaszenie nad Peronem 2. Tunel pasażerski wyposażono w schody oraz pochylnie dla wózków inwalidzkich i rowerów.
Przy dworcu stoi nastawnia, która została zbudowana w 80-latach. Sterowanie było oparte na przekaźnikach. W 2003 roku, urządzenia sterowania ruchem wymieniono na system komputerowym. Nastawnia jest duża, ale pamiętajmy, że Częstochowa to duży węzeł kolejowy na kierunku; północ-południe oraz wschód-zachód. Od grudnia 2014 roku, na stacji Częstochowa Stradom zatrzymują się pociągi IntrCity Premium obsługiwane EZT ED250 Pendolino. Pierwsze połączenia były relacji do Wrocławia. Na stacji znajdują się dwa perony i trzy krawędzie peronowe. W 2018 roku, stacja obsługiwała do 1 500 pasażerów na dobę.
Częstochowa Stradom. Dane ze stycznia 2023 roku. Było 44 pociągi osobowe. Można dojechać do: Białystok – InterCity „Nałkowska”. Częstochowa – 10 pociągów Kolei Śląskich oraz PolRegio. Jelenia Góra – InterCity „Mehoffer”. Kołobrzeg – InterCity „Zefir/Zamoyski”. Kraków – InterCity „Wybicki”, „Zefir/Zamoyski” oraz TKL „Pułaski”. Lublin – InterCity „Morcinek” oraz TLK „Wyczółkowski”. Lubliniec – 8 pociągów Kolei Śląskich i 1 pociąg PolRegio. Namysłów – 1 pociąg PolRegio. Poznań – InterCity „Wybicki” oraz TLK „Pułaski”. Przemyśl – 1 pociąg InterCity „Mehoffer”. Szklarska Poręba Górna – TLK „Orzeszkowa”. Świnoujście – TLK „Wyczółkowski”. Warszawa Gdańska – InterCity „Oleńka” oraz TLK „Orzeszkowa”. Warszawa Wschodnia – EIP Nr 6102, EIC „Panorama”, InterCity „Fredro”. Wrocław Główny – EIC „Panorama”, EIP Nr 1602, InterCity „Fredro”, Nałkowska”, „Morcinek”, „Oleńka”. Zielona Góra Główna – IntrCity „Mehoffer”.
Kategoria EIC obsługuje przede wszystkim trasy najbardziej popularne, zapewniając atrakcyjne czasy przejazdów oraz mniejszą liczbę zatrzymań. W EIC są to tradycyjne składy wagonowe. W EIP są najszybsze składy EZT typu ED250 „Pendolino”.
W dniu 4 sierpnia 2025 roku, ze stacji Częstochowa Stradom odjechało 55 pociągów osobowych. Można było pojechać od stacji: Częstochowa, Gdynia Główna, Katowice, Kraków Główny, Lublin Główny, Lubliniec, Namysłów, Poznań Główny, Szklarska Poręba Górna, Warszawa Wschodnia, Wrocław Główny, Zgorzelec. Pociągi były obsługiwane przez przewoźników: Koleje Śląskie, Przewozy Regionalne, InterCity, TLK, EIP, EIC. Pociągi Pendolino obsługiwały trasę: Warszawa Wschodnia – Częstochowa Stradom – Wrocław Główny.
Przez stację Częstochowa Stradom przebiegają linie kolejowe:
Linia kolejowa Nr 61 Kielce – Fosowskie to jest zelektryfikowana jedno- i dwutorowa linia kolejowa, o długości 177,300 km. Linia powstała jako Kolej Herbsko-Kielecka. Linia powstała odcinkami w okresie 1892 – 1911. Po stronie Pruskiej w okresie 1892 – 1903, a po stronie zaboru rosyjskiego (Częstochowa Stradom – Kielce) do 1911 roku, jako tor szeroki. Podczas wielkiej wojny światowej linia kolejowa w części zaboru rosyjskiego została przekuta przez germańców z rozstawu szerokotorowego na normalnotorowy. Elektryfikacja nastąpiła etapami w okresie 1967 – 1976.
Linia kolejowa Nr 700 Częstochowa – Częstochowa Stradom. Linia jest jednotorowa, zelektryfikowana. W rzeczywistości jest to łącznica między dwiema dużymi stacjami kolejowymi. W 2015 roku, wykonano remont linii. Linia ma długość 2,542 km. Prędkość biegu pociągu do 50 km/h.
Linia kolejowa Nr 702 Częstochowa Stradom – Częstochowa Towarowa to jest linia jednotorowa, zelektryfikowana. Linia stanowi łącznicę między linią kolejową Kucelinka – Częstochowa a linią kolejową Kielce – Fosowskie i umożliwia przejazd pociągów z/do Częstochowy Towarowej w/z kierunku Lublińca, Wielunia lub Tarnowskich Gór. Linia ma długość 1,809 km. Łącznica została otwarta w 1942 roku, a w dniu 28 listopada 1965 roku, została zelektryfikowana.
PKP Częstochowa Towarowa.
Współrzędne geograficzne: 50.792N 19.143E. Elewacja 248 m. Adres: ulica Boya-Żeleńskiego 7/9, 42‑200 Częstochowa.
Częstochowa Towarowa została oddana do użytku w tym samym czasie co stacja Częstochowa Osobowa. Był wyraźny podział zadań poszczególnych stacji. Stacja towarowa początkowo miała tylko trzy tory. Po latach na stacji było aż 30 torów. Stacja jest obsługiwana przez nastawnię CTA (strona zachodnia) i CTB CT11 (strona wschodnia). Przy ulicy Maurycego Mochnackiego znajduje się lokomotywownia – duży prostokątny budynek (95 m x 40 m) z czterema torami przejazdowymi. Obok jest duża hala dla obsługi wagonów i pociągów, o długości 140 m z jednym torem. W pobliżu stacji towarowej zbudowano osiedle mieszkaniowe dla rodzin kolejarskich. Zbudowano kilka bloków zwanych familokami. Z języka niemieckiego Familien-Block, czyli „rodzinny blok”. Bloki są dwu- oraz trzykondygnacyjne. Wykonano jest z czerwonej cegły i kamienia.
PKP Częstochowa Raków.
Współrzędne geograficzna: 50.787N 19.155E. Elewacja 249 m. Adres: ulica Limanowskiego Bolesława 32, 42‑207 Częstochowa.
PKP Częstochowa Raków to jest przystanek osobowy. Ze wschodniej strony stacji Częstochowa Towarowa, nad torami, znajduje się wiadukt z ulicą Aleja Pokoju i torami tramwajowymi. A tuż za wiaduktem jest przystanek osobowy PKP Częstochowa Raków. Nazwa stacji pochodzi od dzielnicy Raków. Stacja została uruchomiona w 1910 roku. Do 1949 roku, nosiła nazwę Błeszno. W okresie 1949 – 1966, nazwa była Częstochowa Błeszno. W 1966 roku, nazwę zmieniono na Częstochowa Raków.
Przez stację przebiega 5 torów, z których 4 są zelektryfikowane. Na stacji są dwa perony wyspowe, ale tylko 3 krawędzie peronowe. Dojście na perony zapewnia tunel pod torami. Tunel prowadzi od ulicy Skwer Junaków z południowej strony stacji, do ulicy Tadeusza Rejtana z północnej strony. W okresie 2015 – 2020, perony i tunel zostały wyremontowane. Zamontowano windy dla osób niepełnosprawnych i podróżnych z dużym bagażem. Jednocześnie wyremontowano pętlę autobusową przy ulicy Tadeusza Rejtana. Zbudowano nowe drogi, stanowiska autobusowa, chodniki i ścieżki rowerowe. W okresie 2018 – 2021, na samej stacji położono nowe tory, trakcję elektryczną, semafory świetlne.
W 2005 roku, zlikwidowano kasę biletową. W 2013 roku, uruchomiono biletomat dla pociągów Kolei Śląskich i PolRegio. W 2017 roku, stacja obsługiwała do 500 pasażerów na dobę.
PKP Częstochowa Aniołów.
Współrzędne geograficzne: 50.835N 19.151E. Elewacja 245 m. Adres ulica Warszawska 91, 42-209 Częstochowa.
PKP Częstochowa Aniołów to jest przystanek osobowy. Stacja znajduje się w dzielnicy Wyczerpy-Aniołów. Stacja powstała w 60-latach XX wieku. Na przystanku są dwa jednokrawędziowe perony. Perony były typu niskiego. Perony i torowisko wyremontowano w 2019 roku. Teraz perony są typu wysokiego z nowoczesną nawierzchnią antypoślizgową. Są żółte linie bezpieczeństwa, a dla pasażerów ociemniałych linie z pinezkami dotykowymi. Dojście na perony jest od strony przejazdu kolejowo-drogowego od ulicy Jana Andrzeja Morsztyna. Zatrzymują się tutaj pociągi lokalne. W 2022 roku, przystanek obsługiwał do 50 pasażerów.
PKP Częstochowa Gnaszyn.
Współrzędne geograficzne: 50.791N 19.029E. Elewacja 248 m. Adres: dzielnica Gnaszyn‑Kawodrza, ulica Torowa 2, 42-280 Częstochowa.
PKP Częstochowa Gnaszyn to jest przystanek osobowy zlokalizowany w dzielnicy Gnaszyn-Kawodrza. Stacja została uruchomiona w 1903 roku, na szlaku Kolei Herbskiej. Wówczas stacja miała nazwę Gaszyn. W 1911 roku, tory przekuto na szerokość 1 524 mm (rosyjski). W 1914 roku, germańcy przekuli tor na normalny 1 435 mm. Na wschód od stacji zbudowano bocznice do tak zwanej Fabryki Gaszyńskiej. Drugi tor dobudowano po wielkiej wojnie światowej. Elektryfikacja odcinka Częstochowa Stradom – Herby nastąpiła w 1965 roku.
W 1903 roku, jako dworzec kolejowy zaadoptowano istniejący już budynek, który był odległy o około 0,5 km na wschód od stacji, w kierunku Częstochowy. Właściwy dworzec został zbudowany dopiero w 1953 roku. Budynek był dwukondygnacyjny z zagospodarowanym poddaszem, wielkości domu cztero-rodzinnego, przykryty dwuspadowym dachem. Dworzec w podstawie miał około 15 m x 10 m. We wnętrzu była kasa biletowa, poczekalnia i mieszkania dla rodzin kolejarskich. Toalety umieszczono w przybudówce. Od początków XXI wieku, dworzec stał nieużytkowany i był wystawiony na sprzedaż. W 2018 roku, dworzec został rozebrany, ze względu na zły stan techniczny.
Zbudowano także magazyn kolejowy, wielkości domu jednorodzinnego. Budynek stoi przy przejeździe drogowo – kolejowym w ciągu ulicy Torowa, od strony północnej. Przy magazynie jest rampa i już nie używany tor kolejowy. Po przeciwnej stronie przejazdu kolejowego, pod strony południowej jest nastawnia „Gn”, z której są obsługiwane także zapory przejazdu. Część towarowa stacji ciągnie się od przejazdu ulicy Torowa do przejazdu ulicy Mała Warszawka. Na stacji są cztery tory, z których dwa są wykorzystywane do omijania pociągów towarowych przez pociągi osobowe. Pozostałe tory zostały rozebrane lub są nieeksploatowane.
Stacja leży na linii kolejowej Nr 61 Kielce – Fosowskie. W okresie 2013 – 2018 roku, stacja została wyremontowana. Prace nie objęły budynku dworca. Zbudowano jeden dwukrawędziowy peron, typu wysokiego z dwiema wiatami przystankowymi, ławkami, spoczynkami i informacją kolejową. Dojście na peron jest w poziomie torów od strony ulicy Torowa, od wschodu.
Od grudnia 2012 roku, na stacji nie zatrzymywały się, żadne pociągi osobowe. Ruch pasażerski powrócił w grudniu 2015 roku, kiedy to Koleje Śląskie wznowiły pociągi relacji Częstochowa – Lubliniec. W 2022 roku, stacja obsługiwała do 10 pasażerów.
PKP Częstochowa Mirów.
Współrzędne geograficzne: 50.764N 19.191E. Elewacja 254 m.
PKP Częstochowa Mirów to jest stacja towarowa, przy Linii Kolejowej Nr 155 Kucelinka – Poraj. Ze stacji odchodzą bocznice kolejowe do zakładów produkcyjnych, a wśród nich do Huty Szkła Częstochowa. Stacja znajduje się wśród lasów i nigdy nie była wykorzystywana jako osobowa.
Opracował Karol Placha Hetman