Skierniewice 25-11-2025

Miasto Skierniewice.

Skierniewice to jest miasto w Polsce, w Województwie Łódzkim, które jest na prawach powiatu. Osada powstała w XIV wieku. Prawa miejskie osada otrzymała w dniu 19 lutego 1457 roku. Miasto było stolicą województwa skierniewickiego, w okresie 1975–1999. Miasto należy do Związku Miast Polskich. Obecnie miasto ma powierzchnię 34,60 km kwadratowych. Populacja wynosi 44 251 mieszkańców, w 2025 roku. W swojej historii osada była własnością biskupstwa. Pieczę nad Skierniewicami sprawował arcybiskup gnieźnieński; prymas Polski. Pierwszy pisemny zapis o Skierniewicach pochodzi z 1359 roku, kiedy Skierniewice zostały odwiedzone przez arcybiskupa gnieźnieńskiego.

Skierniewice leżą na Równinie Łowicko – Błońskiej, w dorzeczu Wisły, na Nizinie Środkowomazowieckiej. Skierniewice leżą na trakcie Warszawa – Łódź w połowie jej długości. Skierniewice są otoczone lasami. Od strony północnej jest Las Nieborowski (Puszcza Bolimowska). Od wschodu, południa i zachodu są mniejsze kompleksy leśne. Przez miasto Skierniewice przepływa rzeka Skierniewka oraz rzeka Rawka, która styka się w północno-wschodniej części Skierniewic z miastem. Skierniewice są słabo pofałdowane i elewacja wynosi od 112 m do 138 m. 

Skierniewice leżą na historycznym Mazowszu, w dawnej Ziemi Rawskiej, która od XV wieku, należała do województwa rawskiego, które zostało założone w 1462 roku. Skierniewice nigdy nie były miastem bardzo zaludnionym. W 2012 roku, w granice miasta włączono nieczynny poligon, o powierzchni 150 hektarów. W 2014 roku, do miasta włączono obszar o powierzchni 18,82 hektarów, wieś Miedniewice, po wschodniej stronie. Najstarszą częścią miasta jest jego centrum. Stoją tam kamienice z XIX wieku. Z powodu budowy linii kolejowej Warszawsko-Wiedeńskiej, zbudowano stacje kolejową na północ od centrum miasta. Dla kolejarzy i ich rodzin zbudowano nowe osiedla mieszkalne. Kolejne osiedla powstawały już w Drugiej Rzeczypospolitej, następnie w czasie PRL. Największe osiedle mieszkaniowe „Widok” zbudowano w 70/80-latach. Zbudowano kilka bloków, wieżowców, 11-piętrowych. Oprócz tego zbudowano kilka osiedli domów jednorodzinnych. 

Skierniewice były własnością arcybiskupstwa gnieźnieńskiego podobnie jak i Łowicz. Biskupi mieli siedziby we wszystkich tych lokalizacjach. W tym okresie, wszystkie te miasta rozwijały się podobnie i stabilnie. Przywilej lokacyjny Skierniewic podpisał arcybiskup Jan Odrowąż ze Sprowy. Stało się to w dniu 19 lutego 1457 roku, w Uniejowie. W 1463 roku, król Polski Kazimierz Jagiellończyk potwierdził przywileje Skierniewic. W 1559 roku, w Skierniewicach założono szkołę, o wysokim poziomie kształcenia, której absolwenci studiowali później a Akademii Krakowskiej. W 1610 roku, rozpoczęła się budowa pałacu arcybiskupiego. W pałacu tym, przyjmowani byli przez prymasów królowie Polski, a także miała miejsce siedziba sądów arcybiskupich. W swojej historii, pałac został strawiony przez pożar, ale szybko został odbudowany. Ostatnim z prymasów, który urzędował w Skierniewicach był Ignacy Krasicki. 

W wyniku rozbioru Polski, Ziemia Skierniewicka trafiła do zaboru germańskiego (pruskiego). Kościół katolicki stracił swoje majątki, pałace i szkoły, które przejął król pruski. W wyniku wojen napoleońskich, Ziemia Skierniewicka znalazła się pod panowaniem moskali, aż do Kalisza. Ostrów Wielkopolski pozostał w granicach germańców. Moskale utworzyli fikcyjne państwo; Królestwo Polskie, całkowite zależne od Moskwy. W 1867 roku, Skierniewice otrzymały rangę miasta powiatowego i zostało włączone do powiatu rawskiego. A dodatkowo miasto przekształcono w miasto garnizonowe. Zbudowano koszary, plac ćwiczeń i cerkiew Narodzenia Pańskiego. Stacjonowały tu dwa pułki carskie. Skierniewice stały się miejscem wypoczynku dla moskali; rodziny carskiej i ich gości. Okoliczne lasy były miejscem polowań. Czasami w Skierniewicach spotykali się cesarze; Moskwy, Berlina i Wiednia. Okupanci Polski prowadzili tu ważne rozmowy i podejmowali znaczące decyzje. Nie zablokowało to wybuchu wielkiej wojny światowej. 

Wybuch wielkiej wojny światowej spowodował, że w mieście trwały ciężkie walki. Moskale się wycofali i do miasta, bez walki, wkroczyli germańcy. Z końcem października 1914 roku, moskale odbili miasto, ale w grudniu 1914 roku, germańcy ponownie zajęli Skierniewice. Front się ustabilizował i trwał do lipca 1915 roku. W tym czasie, germańcy użyli po raz pierwszy gazów bojowych. W lipcu 1915 roku, front zaczął się przesuwać w kierunku wschodnim. 

Już 1918 roku, kiedy jeszcze trwały walki, miasto zostało przejęte przez administrację polską. Pierwszym starostą w niepodległej Polsce był Wacław Maurycy Gajewski. Miasto włączono do województwa warszawskiego. 

W 1916 roku, jeszcze w czasie wojny, fundowano elektrownię. Następnie zbudowano kolejne zakłady produkcyjne. Miedzy innymi, powstała huta szkła, fabryka sklejki i inne. W Skierniewicach założono Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego oraz doświadczalne gospodarstwo ogrodnicze. W 1927 roku, miasto odwiedził prezydent Ignacy Mościcki.

Germańcy do Skierniewic wkroczyli w dniu 10 września 1939 roku. W czasie okupacji (1939-1945) lasy wokół Skierniewic były grabione przez germańców, na ogromną skalę. W ciągu 6 lat germańcy wycieli tyle drzew ile Polska planowała pozyskać w ciągu 27 lat, aby tyle samo drzew zasadzić. Powstały ogromne szkody w drzewostanach. W końcu 1940 roku, germańcy w Skierniewicach założyli getto. Przez getto przeszło około 7 000 więźniów. W kwietniu 1941 roku, getto zostało zlikwidowane, a więźniów pognano pieszo do Warszawy. Podczas marszu zmarło blisko 1 000 więźniów. Resztę osób zamordowano w germańskich obozach koncentracyjnych. Jakie to było typowe dla germańców. W 1942 roku, w piwnicy ratusza germańcy zamordowali 20 Polskich więźniów, w odwecie za wykolejenie germańskiego pociągu wojskowego przez Polskich partyzantów. W 1944 roku, na stacji, germańcy spalili wagon z ciałami zamordowanych Polaków, w Warszawie na Pawiaku. To jest ta rzekomo wysoka kultura germańska. W dniu 17 stycznia 1945 roku, do miasta wkroczyła armia czerwona; I Front Białoruski. Zacięte walki toczyły się w rejonie stacji kolejowej. 

Tuż po zakończeniu walk wielu mieszkańców Skierniewic wyjechało na tak zwane ziemie odzyskane. Już w 1945 roku, miasto ponownie uzyskało rangę miasta powiatowego. W okresie 1975-1999, miasto było stolicą województwa. 

Skierniewice są znane na całym świecie z Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach. Instytut utworzono w 1951 roku. Tam opracowano znane Polskie odmiany jabłek. W Skierniewicach jest ławeczka z postacią profesora Szczepana Pieniążka, ojca Polskiego sadownictwa. 

W 50/60-latach, w Skierniewicach fundowano wiele zakładów przemysłowych: Zakład Urządzeń Odpylających i Wentylacyjnych RAWENT, Zakłady Radiowe ZATRA, Zakłady Materiałów Magnetycznych POLFER, Fabryka Urządzeń Odlewniczych FUMOS, Zakłady Przemysłu Odzieżowego SARTO, Huta Szkła i inne. Od 1976 roku, w Skierniewicach funkcjonuje komunikacja miejska. Obwodnicę drogową Skierniewic zbudowano w 1982 roku.

Kolej w Skierniewicach.

Współrzędne geograficzne: 51.967N 20.151E. Elewacja 122 m.

Stacja kolejowa została otwarta w 1845 roku. Od samego początku, stacja była węzłową. Na polecenie cara wykonano odnogę do Łowicza, gdzie była jedna z rezydencji carów, w byłym pałacu biskupów.

Pierwszy dworzec wybudowano w 1846 roku. Był to budynek zbudowany w stylu mauretańskim. W jego architekturze było wiele elementów tureckich, włącznie z półksiężycem na górze centralnego ryzalitu. Duże okna były przedzielane filarami. Był to tak zwany dworzec carski i powstał już w 1846 roku, na podstawie projektu Adama Idźkowskiego. W budynku umieszczono kasy biletowo-bagażowe, restaurację, pomieszczenia służbowe. Według niektórych informacji, budynek wzniesiono przy ogrodzie cesarskim, dawnych parku biskupim. W rzeczywistości budynek stał kilkaset metrów w kierunku wschodnim, wzdłuż torów. Architekt projektując go wykorzystał elementy architektury mauretańskiej, jako ważny element zespołu budynków rezydencji carskiej. Był obiektem monumentalnym, trójczęściowym z holem głównym w osi. Styl mauretański (mauryjski, maurijski) to nurt architektury i sztuki wywodzący się z kultury Maurów – muzułmańskich mieszkańców Afryki Północnej i Półwyspu Iberyjskiego. Rozwinął się głównie w średniowiecznej Hiszpanii (Al-Andalus) od VIII do XV wieku, łącząc elementy arabskie, berberyjskie i lokalne hiszpańsko-wizygockie. W 1870 roku, właścicielem pałacu prymasowskiego w Skierniewicach został książę Aleksander Bariatyński. Natomiast budynek dworca przeznaczono wyłącznie dla obsługi cara, jego rodziny i gości. Jednocześnie podkreślono jego reprezentacyjną funkcję poprzez zorganizowanie sali balowej, teatru i kawiarni. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości budynek pełnił różne funkcje, w tym ochronki i szkoły. Budynek spłonął w styczniu 1945 roku, a jego ruiny zostały rozebrane.

W 1875 roku, została ukończona budowa nowego dworca kolei Warszawsko-Wiedeńskiego. Budynek został zbudowany kilkaset metrów w kierunku zachodnim od pierwszego dworca. Dworzec ten istnieje do chwili obecnej. Budynek uważany jest za jeden z ładniejszych dworców kolejowych w Polsce. Dworzec jest zabytkiem wpisanym do rejestru pod Nr 907, w dniu 29 grudnia 1967 roku. Budynek został zaprojektowany przez architekta Jana Heuricha ojca. Obiekt ma długość około 160 m, a szerokość około 12 m. Długa elewacja ma 30 osi. Budynek został zbudowany z czerwonej cegły w stylu neogotyckim, inaczej w stylu gotyku angielskiego. Wnętrze zaprojektowano jako neoklasycystyczne. Na terenie dworca kilkakrotnie gościł car państwa moskiewskiego, który przybywał do Skierniewic na polowania lub kontynuował podróż do Łowicza. W 1914 roku, budynek spłonął, ale został odbudowany. W swojej historii dworzec został otynkowany. W długim okresie 1980-2024, budynek został wyremontowany. Zdjęto tynk z elewacji. W gmachu dworca funkcjonował teatr, dom kultury oraz stołówka. Podczas ostatniego remontu dokonano odnowienia frontu i dachu dworca od strony miasta.

Dworzec całkowite jest zbudowany z czerwonej jasnej cegły. Ściany otrzymały ozdoby architektoniczne w postaci gzymsów, ryzalitów, filarów i wieżyczek, ale bez przepełnienia. Budynek jest wielobryłowy, z których część jest jednokondygnacyjnych, a część dwukondygnacyjnych. Części dwukondygnacyjne są nakryte kopertowymi dachami, a jednokondygnacyjne dachem dwuspadowym. W dachach są jaskółki i okna dachowe (połaciowe), co czyni poddasze użytkowym. Całość pokryto ceramiczną czerwoną dachówką. Okna są duże zakończone półokręgiem. Główne wejście do budynku posiada troje dużych drzwi, których górne okna są półokrągłe. Pilastry drzwi wejściowych są wyjątkowo w kolorze białym. Nad wejściem umieszczono duży analogowy zegar, a na samej górze jest duży napis „DWORZEC KOLEJOWY”. Od strony peronów jest napis SKIERNIEWICE. W czasie remontu przywrócono historyczny wygląd głównego holu. Odtworzono płaskorzeźby na ścianach, ceramiczną posadzkę i ornamenty na ścianach i suficie. Płaskorzeźby są wykonane metodą Sgraffito, czyli zdrapywanie wielowarstwowego tynku, o różnych kolorach. W budynku jest poczekalnia, kasy biletowe, toalety, punkty handlowe, cukiernia, fryzjer. Zlikwidowano bariery architektoniczne. Na stacji są także automaty do sprzedaży biletów Kolei Mazowieckich.

W budynku dworca w dniu 25 listopada 2003 roku, umieszczono tablicę pamiątkową z napisem „W hołdzie budowniczym i pracownikom Kolei Warszawski-Wiedeńskiej 1845. Kolarzom – żołnierzom poległym i pomordowanym w latach 1939-1945. Organizatorom odbudowy stacji 1918, 1945 i 2003. W 50 rocznicę elektryfikacji węzła. Mieszkańcy Skierniewic 25 listopada 2003 roku”. W rejonie stacji są także inne tablice pamiątkowe, na przykład „W HOŁDZIE NARODOWI WĘGIERSKIEMU”.

W 1914 roku, z powodu wielkiej wojny światowej stacja został bardzo zniszczona. Całkowicie zniszczono wachlarzową lokomotywownię, wieżę wodną i inne budynki kolejowe. Został zniszczony kamienny most kolejowy na rzece Skierniewka, który w 1915 roku, prowizorycznie naprawiono. W Drugiej Rzeczypospolitej budynek dworca został całkowicie odbudowany, a na Peronie 1 zbudowano długą wiatę peronową, o konstrukcji drewnianej, na żeliwnych filarach i długości około 200 m. Około 1925 roku, zbudowano nową wieżę wodną identyczną jak w Koluszkach. Wieżę zbudowała firma Żelazo – Beton Spółka zoo. 

Elektryfikacja węzła Skierniewice nastąpiła w 1963 roku.

Lokomotywownia jest zlokalizowana w zachodniej części stacji pobliżu rzeki Skierniewka (Łupina). Lokomotywownia typu wachlarzowego ma 21 stanowisk i obrotnicę. Obrotnica jest nietypowa, bo jest niesymetryczna. Oś obrotu znajduje się bliżej jednego z końców. Nie można obrotnicy obrócić o kąt 360 stopni. Jest to wynikiem blisko umieszczonych torów szlakowych. Obecnie lokomotywownia nie jest używana przez PKP i możliwe że zostanie wykorzystana na muzeum – skansen: Polskie Stowarzyszenie Miłośników Kolei – Parowozownia. 

Pierwsza część towarowa stacji umieszczona pomiędzy lokomotywownią i budynkiem dworca i nie jest obecnie wykorzystywana. Są tam budynki magazynowe, rampa, górka rozrządowa i 6 torów. Na torach stoją dawne wagony towarowe i parowozy. W zachodniej części stacji jest zlokalizowane Lokalne Centrum Sterowania Skierniewice (LCS). Druga część towarowa stacji znajduje się we wschodniej części stacji. Jest tutaj 8 torów, które są eksploatowane, a obok znajduje się duży plac ładunkowy. 

Na wschód od budynku dworca został zbudowany budynek kolejowy administracyjny. Zlokalizowany jest on pomiędzy torami a wieżą wodną. Była tam między innym przychodnia lekarska.

Na Peronie 1 ustawiono pomnik Stanisława Wokulskiego, jednej z postaci powieści „Lalka” Bolesława Prusa. Ostatni remont peronów wykonano w okresie 2007-2009. Perony podwyższono, postawiono nowe zadaszenia i małą architekturę. 

Około 1970 roku, nad stacją przerzucono wiadukt drogowy z drogą krajową Nr 70. Wiadukt ułatwił komunikację miejską i pozwolił zlikwidować niebezpieczny przejazd kolejowo-drogowy, w ciągu ulic Bielańska – Sienkiewicza. Z wiaduktu poprowadzono schody na perony stacji. W dniu 23 maja 2022 roku, wiadukt został oddany do użytku po generalnym remoncie. Zbudowano osobną kładkę dla pieszych. Zamontowano windy dla inwalidów, pasażerów z dużym bagażem i rowerzystów.

Obecnie stacja ma 3 perony i 4 krawędzie peronowe. Peron 1 tor 2. Peron 2 tor 1 i 3. Peron 3 tor 104. Perony zostały wyremontowane. Zamontowano windy dla osób niepełnosprawnych i podróżnych z dużym bagażem i rowerami. Uruchomiono nowoczesny system informacji pasażerskiej; Centralny System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej. W 2024 roku, stacja obsłużyła 4 684 800 pasażerów. W dniu 22 listopada 2025 roku, ze stacji Skierniewice odjechało 121 pociągów osobowych. Można było pojechać do stacji: Białystok, Gdynia Główna, Giżycko, Kołobrzeg, Kutno, Łowicz Główny, Łódź Fabryczna, Łódź Kaliska, Olsztyn Główny, Poznań Główny, Szklarska Poręba Górna, Terespol, Warszawa Centralna, Warszawa Wschodnia, Wrocław Główny, Zgorzelec.

W pobliżu dworca kolejowego jest dworzec autobusowy. W pobliżu stacji jest kilka parkingów dla samochodów osobowych. Przy ulicy Sienkiewicza, na skwerze stoi czołg T-34/85, jako pamiątka walk w czasie drugiej wojny światowej.

Linie kolejowe:

LK Nr 1 Warszawa Zachodnia – Katowice jest zelektryfikowana, w całości dwutorowa, o długości 316,066 km. W okresie 1845–1847, otwarto odcinek Warszawa Zachodnia – Dąbrowa Górnicza Ząbkowice (Kolej Warszawsko-Wiedeńska), a w 1859 roku, odcinek Dąbrowa Górnicza Ząbkowice – Katowice. 

LK Nr 11 Skierniewice – Łowicz Główny jest zelektryfikowana, w całości dwutorowa, o długości 21,713 km. Jest to linia łącząca linię kolejową Nr 1 Warszawa Zachodnia – Katowice z linią kolejową Nr 3 Warszawa Zachodnia – Kunowice i linią kolejową Nr 15 Bednary – Łódź Kaliska (poprzez łącznice kolejowe Łowicz Główny ŁG1 – Łowicz Przedmieście i Łowicz Główny – Łowicz Przedmieście) oraz z linią kolejową Nr 12 Skierniewice – Łuków. Biegnie równolegle do drogi krajowej Nr 70. Linię kolejową otwarto w dniu 1 listopada 1845 roku, dla Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. W dniu 25 maja 1963 roku, linię kolejową zelektryfikowano oraz dobudowano drugi tor. 

LK Nr 12 Skierniewice – Łuków, jest to Towarowa Obwodnica Warszawy, jest zelektryfikowana, w całości dwutorowa. Linia ma długość 161,567 km i łączy stację Skierniewice ze stacją Łuków. Linia jest popularnie zwana „S-Ł” lub „esełka” Linia Nr 12 przebiega przez obszar województwa łódzkiego, województwa mazowieckiego i województwa lubelskiego; jest linią zaliczoną do linii o znaczeniu państwowym i międzynarodowym, należącą do sieci międzynarodowych linii transportu kombinowanego AGTC, jako korytarz transportowy linii C-E 20. Obecnie linia jest wykorzystywana praktycznie wyłącznie do ruchu towarowego, jako południowa obwodnica Warszawskiego Węzła Kolejowego. 

LK Nr 529 jest pierwszorzędna, zelektryfikowana, jednotorowa, znaczenia państwowego, łącząca rozjazd Nr 3 z rozjazdem Nr 310 na stacji Skierniewice. Linia ma długość 1,267 km. 

Opracował Karol Placha Hetman